Dziś mamy 21 listopada 2024, czwartek, imieniny obchodzą:

11 listopada 2024

Młodość współtwórcy niepodległości. W rodzinie nazywany Ziukiem

Józef Piłsudski (trzeci od lewej), 1885. Kółko samokształceniowe

Józef Piłsudski (trzeci od lewej), 1885. Kółko samokształceniowe "Spójnia" w gimnazjum wileńskim, fot. ipn.gov.pl

Józef Piłsudski wywodził się z rodu szlacheckiego#, osiadłego na Wileńszczyźnie co najmniej od XVII wieku. Urodził się 5 grudnia 1867 r. w majątku Zułów. Był czwartym dzieckiem Józefa i Marii z domu Billewicz. Miał jedenaścioro rodzeństwa. Najbardziej znani byli Bronisław – etnograf, odkrywca Ajnów – autochtonicznego ludu Japonii, i Jan, prawnik, w okresie międzywojennym poseł na Sejm, minister skarbu i wiceprezes Banku Polskiego.

 

Wyjątkowy wpływ na wychowanie Józefa Piłsudskiego miała matka. Jak pisał biograf Marszałka Wacław Jędrzejewicz, „wielka patriotka, sprawę narodową stawiała na pierwszym miejscu i w epoce pozytywizmu uczyła swe dzieci dziejów walk o niepodległość, wpajając im miłość do Polski, konieczność walki o nią i poświęcania się dla niej”. W 1875 r., po pożarze Zułowa i utracie rodzinnego majątku, rodzina Piłsudskich zamieszkała w Wilnie.

Dwa lata później Józef, nazywany w rodzinie Ziukiem, został uczniem I gimnazjum w Wilnie, do którego uczęszczał także jego brat Bronisław. W szkole po raz pierwszy doświadczyli osobiście niewoli, w jakiej Polska pozostawała od blisko wieku. Językiem wykładowym był rosyjski, a nauczyciele, w większości Rosjanie, szykanowali uczniów za publiczne mówienie po polsku.

W 1885 r. Józef zdał egzamin maturalny. Z religii, matematyki, łaciny i greki otrzymał oceny dobre, z historii – ocenę bardzo dobrą, z rosyjskiego – dostateczną. Po maturze zaczął studiować medycynę na Uniwersytecie Charkowskim. Pomyślnie ukończył pierwszy rok studiów i latem 1886 r. wyjechał na wakacje do Wilna. Studia zamierzał kontynuować na Uniwersytecie w Dorpacie, nie było mu to jednak dane.

22 marca 1887 r. został aresztowany pod zarzutem udziału w przygotowaniach do zamachu na cara Aleksandra III. Zabójstwo zaplanowała na 1 marca 1887 r. – w szóstą rocznicę zamachu Narodnoj Woli na Aleksandra II – grupa studentów rosyjskich i polskich. Wśród spiskowców był starszy brat Włodzimierza Lenina – Aleksander Uljanow.

Do zamachu ostatecznie nie doszło, policja aresztowała bowiem jego niedoszłych wykonawców. Bracia Piłsudscy nie znali celu spiskowców. Ich rola ograniczyła się do przenocowania w Wilnie dwóch Rosjan, którym Bronisław pożyczył też 150 rubli i przekazał chemikalia potrzebne do produkcji bomby. Mimo to kara za związek ze spiskowcami była bardzo surowa: Józef został skazany na pięć lat zesłania, Bronisław – na piętnaście. Po długiej podróży – częściowo pieszej – Ziuk dotarł na Syberię. Podczas postoju w więzieniu w Irkucku wśród więźniów wybuchł bunt, brutalnie stłumiony przez żołnierzy z konwoju. Józef został kilkakrotnie uderzony kolbą w głowę.

Na zesłaniu Piłsudski przebywał w Kireńsku, a później w Tunce, gdzie zaprzyjaźnił się m.in. z Bronisławem Szwarce, członkiem Komitetu Centralnego Narodowego, który przygotowywał powstanie styczniowe. Ziuk wrócił z Syberii do Wilna w lipcu 1892 r. z doświadczeniami, które miały ogromny wpływ na jego późniejsze losy.

Władysław Studnicki, wspominając pierwsze spotkanie z Piłsudskim w 1899 r. w Zurychu, pisał: „W rozmowach z nami opowiadał, że on, jakkolwiek spotkał się już w gimnazjum z Rosją, która brutalnie lazła do duszy młodzieży, jednak charakter Rosji i jej psychologię, tę chęć poniewierania godności ludzkiej, zrozumiał należycie na Syberii”. Dlatego po powrocie z syberyjskiego zesłania Piłsudski zaangażował się w walkę o niepodległość Polski.

Materiał: Marek Gałęzowski / IPN

Fragment broszury pt. „Józef Piłsudski 1867-1935”, wydanej przez IPN w serii „Patroni naszych ulic”

Józef Piłsudski, 1899 (fot. ipn.gov.pl) Józef Piłsudski, 1899 (fot. ipn.gov.pl)

Józef Piłsudski, 1885 (fot. ipn.gov.pl) Józef Piłsudski, 1885 (fot. ipn.gov.pl)

List gończy za Józefem Piłsudskim, wystawiony przez carską policję, 1887 (fot. ipn.gov.pl) List gończy za Józefem Piłsudskim, wystawiony przez carską policję, 1887 (fot. ipn.gov.pl)

Oceń artykuł: 3 0

Czytaj również

udostępnij na FB

Komentarze (0) Zgłoś naruszenie zasad

Uwaga! Internauci piszący komentarze na portalu biorą pełną odpowiedzialność za zamieszczane treści. Redakcja zastrzega sobie jednak prawo do ingerowania lub całkowitego ich usuwania, jeżeli uzna, że nie są zgodne z tematem artykułu, zasadami współżycia społecznego, a także wówczas, gdy będą naruszać normy prawne i obyczajowe. Pamiętaj! -pisząc komentarz, anonimowy jesteś tylko do momentu, gdy nie przekraczasz ustalonych zasad.

Komentarze pisane WIELKIMI LITERAMI będą usuwane!

Dodaj komentarz

kod weryfikacyjny

Akceptuję zasady zamieszczania opinii w serwisie
Komentarz został dodany. Pojawi się po odświeżeniu strony.
Wypełnij wymagane pola!



LOKALNY HIT

Fotoobraz na płótnie 50x70
121,00 zł PLN
Zezwolenie na zbieranie odpadów
od 2000PLN
KOBIZE
500PLN
Sprawozdanie o wytwarzanych odpadach
500PLN
Bezpłatne kontrolowanie sprawności układu kierowniczego
Szkolenie okresowe pracowników
89PLN
Szkolenie z pierwszej pomocy
49PLN
Zdjęcia do dokumentów
35,00 złPLN
0

Dopłaty do zakupu aut elektrycznych? Konsultacje projektu programu

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska# i Gospodarki Wodnej przedstawia do konsultacji projekt programu dopłat do zakupu, leasingu i wynajmu długoterminowego aut elektrycznych.

(czytaj więcej)
0

Urzędowe listy polecone. Od stycznia na skrzynce mailowej

Od 1 stycznia 2025 r. będzie można otrzymywać i wysyłać pisma urzędowe #poprzez e-Doręczenia, czyli elektroniczny odpowiednik listu poleconego za potwierdzeniem odbioru. Dzięki tej usłudze obywatele, firmy oraz podmioty publiczne otrzymają możliwość wymiany korespondencji poprzez wygodny i bezpieczny system doręczeń elektronicznych. To kolejny istotny krok w cyfryzacji administracji państwowej.

(czytaj więcej)
0

Obsługa nowoczesnego granatnika. Szkolenie terytorialsów

W dniach od 11 do 22 listopada #br. w Karlsgonie (Szwecja) trwa szkolenie Polskich żołnierzy z obsługi nowoczesnego granatnika Carl Gustaf M4. W dwutygodniowych zajęciach organizowanych w siedzibie producenta uzbrojenia udział bierze m.in. troje Terytorialsów z Centrum Szkolenia Wojsk Obrony Terytorialnej z Torunia.

(czytaj więcej)
0

Świadczenia dla stulatków. Ustawa podpisana przez prezydenta

Przygotowane w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przepisy regulujące# mechanizm przyznawania świadczenia honorowego dla stulatków wejdą w życie 1 stycznia 2025 roku. Co to oznacza praktyce? Świadczenie w wysokości 6,2 tys. brutto miesięcznie będzie przyznawane z urzędu, i co ważne, corocznie waloryzowane. Prezydent właśnie podpisał ustawę w tej sprawie.

(czytaj więcej)