Młodość współtwórcy niepodległości. W rodzinie nazywany Ziukiem
Józef Piłsudski (trzeci od lewej), 1885. Kółko samokształceniowe "Spójnia" w gimnazjum wileńskim, fot. ipn.gov.pl
Józef Piłsudski wywodził się z rodu szlacheckiego#, osiadłego na Wileńszczyźnie co najmniej od XVII wieku. Urodził się 5 grudnia 1867 r. w majątku Zułów. Był czwartym dzieckiem Józefa i Marii z domu Billewicz. Miał jedenaścioro rodzeństwa. Najbardziej znani byli Bronisław – etnograf, odkrywca Ajnów – autochtonicznego ludu Japonii, i Jan, prawnik, w okresie międzywojennym poseł na Sejm, minister skarbu i wiceprezes Banku Polskiego.
Wyjątkowy wpływ na wychowanie Józefa Piłsudskiego miała matka. Jak pisał biograf Marszałka Wacław Jędrzejewicz, „wielka patriotka, sprawę narodową stawiała na pierwszym miejscu i w epoce pozytywizmu uczyła swe dzieci dziejów walk o niepodległość, wpajając im miłość do Polski, konieczność walki o nią i poświęcania się dla niej”. W 1875 r., po pożarze Zułowa i utracie rodzinnego majątku, rodzina Piłsudskich zamieszkała w Wilnie.
Dwa lata później Józef, nazywany w rodzinie Ziukiem, został uczniem I gimnazjum w Wilnie, do którego uczęszczał także jego brat Bronisław. W szkole po raz pierwszy doświadczyli osobiście niewoli, w jakiej Polska pozostawała od blisko wieku. Językiem wykładowym był rosyjski, a nauczyciele, w większości Rosjanie, szykanowali uczniów za publiczne mówienie po polsku.
W 1885 r. Józef zdał egzamin maturalny. Z religii, matematyki, łaciny i greki otrzymał oceny dobre, z historii – ocenę bardzo dobrą, z rosyjskiego – dostateczną. Po maturze zaczął studiować medycynę na Uniwersytecie Charkowskim. Pomyślnie ukończył pierwszy rok studiów i latem 1886 r. wyjechał na wakacje do Wilna. Studia zamierzał kontynuować na Uniwersytecie w Dorpacie, nie było mu to jednak dane.
22 marca 1887 r. został aresztowany pod zarzutem udziału w przygotowaniach do zamachu na cara Aleksandra III. Zabójstwo zaplanowała na 1 marca 1887 r. – w szóstą rocznicę zamachu Narodnoj Woli na Aleksandra II – grupa studentów rosyjskich i polskich. Wśród spiskowców był starszy brat Włodzimierza Lenina – Aleksander Uljanow.
Do zamachu ostatecznie nie doszło, policja aresztowała bowiem jego niedoszłych wykonawców. Bracia Piłsudscy nie znali celu spiskowców. Ich rola ograniczyła się do przenocowania w Wilnie dwóch Rosjan, którym Bronisław pożyczył też 150 rubli i przekazał chemikalia potrzebne do produkcji bomby. Mimo to kara za związek ze spiskowcami była bardzo surowa: Józef został skazany na pięć lat zesłania, Bronisław – na piętnaście. Po długiej podróży – częściowo pieszej – Ziuk dotarł na Syberię. Podczas postoju w więzieniu w Irkucku wśród więźniów wybuchł bunt, brutalnie stłumiony przez żołnierzy z konwoju. Józef został kilkakrotnie uderzony kolbą w głowę.
Na zesłaniu Piłsudski przebywał w Kireńsku, a później w Tunce, gdzie zaprzyjaźnił się m.in. z Bronisławem Szwarce, członkiem Komitetu Centralnego Narodowego, który przygotowywał powstanie styczniowe. Ziuk wrócił z Syberii do Wilna w lipcu 1892 r. z doświadczeniami, które miały ogromny wpływ na jego późniejsze losy.
Władysław Studnicki, wspominając pierwsze spotkanie z Piłsudskim w 1899 r. w Zurychu, pisał: „W rozmowach z nami opowiadał, że on, jakkolwiek spotkał się już w gimnazjum z Rosją, która brutalnie lazła do duszy młodzieży, jednak charakter Rosji i jej psychologię, tę chęć poniewierania godności ludzkiej, zrozumiał należycie na Syberii”. Dlatego po powrocie z syberyjskiego zesłania Piłsudski zaangażował się w walkę o niepodległość Polski.
Materiał: Marek Gałęzowski / IPN
Fragment broszury pt. „Józef Piłsudski 1867-1935”, wydanej przez IPN w serii „Patroni naszych ulic”
Józef Piłsudski, 1899 (fot. ipn.gov.pl)
Józef Piłsudski, 1885 (fot. ipn.gov.pl)
List gończy za Józefem Piłsudskim, wystawiony przez carską policję, 1887 (fot. ipn.gov.pl)
Czytaj również
- Międzynarodowy Dzień Seniora. Inspiracja dla młodszych pokoleń
- Zmiany w przepisach. Recepta na niektóre leki wyłącznie po wizycie
- Ochrona praw kredytobiorcy. Co przewiduje projekt nowej ustawy?
- Znicze można wykorzystać ponownie. Coraz bardziej popularne zniczodzielnie
- Dzisiaj Dzień Zaduszny. Szczególny czas modlitwy
Dodaj komentarz
Sprawdź poziom cukru we krwi. Nie lekceważ pierwszych objawów
Cukrzyca dotyczy ponad 3 mln Polaków. Rozwija się powoli#, więc wiele osób chorujących na cukrzycę pozostaje niezdiagnozowana.
(czytaj więcej)Szkolenie terytorialsów. Zadania wymagały ogromnego skupienia
Ucieczka z płonącego pojazdu, pokonanie płonącego toru, a także przejście terenu# skażonego to tylko niektóre zadania jakie w ostatnich dniach czekały na żołnierzy Centrum Szkolenia Wojsk Obrony Terytorialnej. W przygotowanych zajęciach wzięło udział kilkudziesięciu Terytorialsów. Szkolenia realizowane były na bazie obiektów w Toruniu, Brodnicy oraz Drawsku Pomorskim.
(czytaj więcej)Międzynarodowy Dzień Seniora. Inspiracja dla młodszych pokoleń
Dziś obchodzimy Międzynarodowy Dzień Seniora! #To doskonała okazja, by podziękować wszystkim seniorom za ich życiową mądrość, doświadczenie i ciepło, którym obdarzają nas każdego dnia.
(czytaj więcej)Pogoda sprzyjała wędrówce. Poczęstunek w Polichnie
Dzisiejszą wędrówkę zaczęliśmy w świetlicy wiejskiej #w Polichnie już o godz. 5:00. Zgłosiło się 16 uczestników.
(czytaj więcej)
Komentarze (0) Zgłoś naruszenie zasad
Uwaga! Internauci piszący komentarze na portalu biorą pełną odpowiedzialność za zamieszczane treści. Redakcja zastrzega sobie jednak prawo do ingerowania lub całkowitego ich usuwania, jeżeli uzna, że nie są zgodne z tematem artykułu, zasadami współżycia społecznego, a także wówczas, gdy będą naruszać normy prawne i obyczajowe. Pamiętaj! -pisząc komentarz, anonimowy jesteś tylko do momentu, gdy nie przekraczasz ustalonych zasad.
Komentarze pisane WIELKIMI LITERAMI będą usuwane!